Kiedy wykonuje się protezy oka?
Proteza oka potocznie nazywana jest sztucznym okiem. Związana jest ona z enukleacją, czyli chirurgicznym usunięciem gałki ocznej, oraz z wrodzonym jej brakiem (anophthalmią). Proteza w dużej mierze służy poprawie wyglądu pacjenta, a tym samym jego samopoczucia. Najpopularniejszymi materiałami do tworzenia protez jest akryl oraz szkło, ze względu na niskie ryzyko powodowania alergii.
Protezowanie pierwotne
Protezowanie oka można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszym z nich jest protezowanie pierwotne, które wykonuje się przy występowaniu bezocza lub z konieczności dokonania enukleacji.
Bezocze to stan, kiedy gałka oczna nie rozwinęła się w życiu płodowym. Schorzenie to może mieć podłoże genetyczne, ale również środowiskowe. Do jego powstawania niekiedy przyczyniają się leki przyjmowane przez matkę podczas ciąży, jej choroby (m.in. różyczka) oraz stosowane używki. Anophthalmia najczęściej ma charakter jednostronny i prowadzi do poważnego zniekształcenia twarzoczaszki. Protezowanie u dzieci jest niezwykle ważne – poprawia wygląd małego pacjenta, przez co sprzyja prawidłowemu rozwojowi psychicznemu.
Operacja całkowitego usunięcia gałki ocznej traktowana jest jako ostateczność. Czasem jednak to jedyne wyjście z sytuacji, które pozwoli uratować zdrowie, a niekiedy nawet życie pacjenta. Najczęstsze wskazania do enukleacji to:
- Ślepe bolesne oko,
- Złośliwe nowotwory wewnątrzgałkowe,
- Zapalenia gałki ocznej, w której brak jest reakcji na światło,
- Ciężkie urazy oka powstałe w wyniku nieszczęśliwych wypadków,
- Zanik gałki ocznej,
- Zapobieganie powstawania zapaleń współczulnych,
- Rozległe defekty kosmetyczne spowodowane chorobami takimi jak jaskra, AMD, czy cukrzycowy obrzęk plamki.
Protezowanie wtórne
Protezowanie wtórne wykonywane jest w znacznym odstępie czasowym od usunięcia gałki ocznej. Jest to trudna procedura, ze względu na fakt, że w nieprotezowanym oku może dojść do częściowego zaniku tkanek oczodołu oraz zwłóknienia mięśni. Powoduje to problemy z rozpoznaniem i lokalizacją tychże struktur, które są kluczowe dla prawidłowego osadzenia protezy. Mimo tych przeszkód zabieg jest jak najbardziej możliwy do wykonania. Protezowanie wtórne może również oznaczać wymianę istniejącego implantu na nowy. O kilka słów wyjaśnienia poprosiliśmy specjalistę z Centrum okulistyki Optomed w Siedlcach:
Proteza oka to oczywiście kwestia kosmetyki, która ma niebagatelny wpływ na psychikę pacjenta. Ale nie tylko. To również ochrona wewnętrznych struktur oczodołu przed jego kurczeniem się, uszkodzeniami mechanicznymi i zakażeniami. Protezy zawsze dopasowywane są indywidualnie do kształtu oczodołu oraz jego wielkości. Skrupulatnie dobierany jest również kolor tęczówki, aby był jak najbardziej zbliżony do naturalnej barwy. Wszystkie te kryteria zawsze ustalane są w obecności pacjenta, dla jego pełnego komfortu.
Zalety protez szklanych
Najczęściej można spotkać protezy oka wykonane z akrylu i szkła. Te drugie zasługują na szczególną uwagę. Bardzo dobrze się zwilżają, są szczelne i pozwalają na pełne domykanie powiek. Charakteryzują się gładką powierzchnią odporną na gromadzenie się białek w ich strukturze, które mogą wywoływać silne reakcje uczuleniowe. Alergie z kolei mogą być powodem ciężkich powikłań, co w konsekwencji może doprowadzić do odrzucenia implantu. Dodatkową zaletą szkła jest jego obojętność biologiczna i brak występowania szkodliwych dla zdrowia substancji.
Protezę należy regularnie wymieniać - jest to spowodowane jej naturalnym zużyciem. W przypadku dzieci i młodzieży to szczególnie ważne, gdyż ich dynamiczny rozwój powoduje zmiany w wielkości oczodołu. Każdy rodzaj protezy ma inne właściwości i wymogi pielęgnacyjne, o czym dokładnie informuje lekarz okulista. Niemniej należy zdecydować się na nową protezę za każdym razem, kiedy znika komfort jej noszenia. Raz do roku warto oddać ją do okularysty, w celu odświeżenia powierzchni sztucznego oka.
