Dlaczego należy zabezpieczyć skarpy przed osuwaniem?

Odpowiednie zabezpieczenie skarp jest istotne zarówno przy wykonywaniu nasypów, jak nasypy pod drogi, jak i przy wykonywaniu wykopów. Już na etapie projektowania konstrukcji i prac należy to wziąć pod uwagę. Jakie zasadnicze siły mają wpływ na utratę stateczności skarp, jakie są przyczyny powstawania osuwisk oraz w jaki sposób zabezpiecza się wykopy, jeśli nie jest możliwe zachowanie bezpiecznego nachylenia skarp?

Jakie są przyczyny powstawania osuwisk?

Zasadnicze siły, które powodują osuwanie się skarp, to siły grawitacyjne i hydrodynamiczne. Te pierwsze pochodzą od ciężaru gruntu oraz ewentualnej zabudowy w pobliżu, siły hydrodynamiczne wywoływane są przede wszystkim przepływem wody, podnoszeniem się zwierciadła wód gruntowych, a dodatkowo nadmiernym zawilgoceniem zbocza. Osuwiska powstają nie tylko tam, gdzie następuje podkopanie lub rozmycie skarpy. Zabezpieczenie skarpy jest istotne szczególnie tam, gdzie układ warstw gruntu jest równoległy do nachylenia, także tam, gdzie mogą nastąpić niekontrolowane dociążenia naziomu. Struktura gruntu może ulec zniszczeniu przez rozluźnienie, spowodowane na przykład drganiami, które generuje ruch drogowy. Skarpy mogą się też osuwać na skutek cyklicznego przemarzania i odmarzania gruntu, czy przebić hydraulicznych. Jak mówi nam przedstawiciel Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych „Żyrardów”, jeśli więc nie ma możliwości zachowania bezpiecznego nachylenia skarp, nawet przy tymczasowym wykopie, należy go odpowiednio zabezpieczyć.

Zabezpieczanie wykopów

Bezpieczne nachylenie skarp według obowiązujących w Polsce norm określają tabele dla poszczególnych kategorii gruntu o normalnej wilgotności. Wskazują stosunek wysokości do długości skarpy obciążonej i nieobciążonej przy konkretnej głębokości. Jeśli zachowanie takiego stosunku jest niemożliwe, skarpy wykopu zabezpiecza się na kilka różnych sposobów. Najpopularniejsze metody zabezpieczania wykopów to ścianki berlińskie, ścianki ze stalowych grodzic oraz palisady z pali typu CFA. Metody te można ze sobą łączyć i uzupełniać innymi technologiami jak wykonywania tzw. ścian gwoździowanych, ścian szczelinowych itd. Wykopy wąskoprzestrzenne często zabezpieczane są też obudowami systemowymi, nazywanymi często szalunkami wykopów. Technologię zabezpieczenia wykopu dobiera się, biorąc pod uwagę szereg warunków gruntowo-wodnych, lokalizację (przestrzeń dostępną do realizacji prac) i oczywiście biorąc pod uwagę względy ekonomiczne, by zabezpieczenie pełniło swoją funkcję i jednocześnie było opłacalne.